დიახაც, გუშინ ღამით ედგარ პო ვთარგმნე

. . . და, აი ეს თარგმანიც:

მარტო

დაბადებიდან მოყოლებული

მე სხვას არ ვგავარ და ვარ ეული,

ვერ ვამჩნევ იმას, რასაც შენ ხედავ

განსხვავებული გრძნობა და ვნება,

განსხვავებული დარდი, ნაღველი

მხიარულებაც არაჯანმრთელი,

თვალსაწიერი ყველაზე ფართო;

და რაც მიყვარდა, მიყვარდა მარტოს.

ჩემი ბავშვობა, ქარიშხლიანი

წლების საწყისი, დროის შხრიალი,

კარგის და ცუდის განსჯის ჟიური

და ის შეგრძნება მისტერიული,

მუდამ რომ მბოჭავს, როდესაც ვხედავ

როგორ იცლება ნიაღვრად ზეცა,

როგორ აწითლებს კლდის წვერს მზის სხივი,

ანათებს ელვა გარემოს ჯინით,

და ღრუბელს ბზარი როგორ უჩნდება,

ოქროსფერ ხაზალს შტორმი უხდება,

ჭექა-ქუხილის ხმას ასეთ ბოროტს

როდესაც ვუსმენ და ვხედავ როგორ

შეკრა ღრუბელმა (ან რა ძალებით?)

ცაზე დემონი ჩემი თვალებით.

. . . 1849 წლის 3 ოქტომბერი იდგა. ფიქრებით ისე აშკარად დავბრუნდი უკან ზუსტად ამ დღეს და ბალტიმორის ქუჩებში გადავწყვიტე გასეირნება. სწორედ ამ სეირნობისას ბინძურ ძონძებში ჩაცმული შეშლილი მამაკაცი შემომეფეთა, რომელიც უაზროდ იქნევდა ხელებს და  ღრიალებდა. მას დახმარება ჭირდებოდა. მოგვიანებით გავიგე, რომ იგი ვოშინგტონის სამედიცინო კოლეჯში გადაიყვანეს, სადაც ოთხ დღეში სული დალია. მომავალში, როდესაც დავინტერესდი მისი სიკვდილის მიზეზით, გავარკვიე რომ მასთან დაკავშირებული ყველა სამედიცინო ჩანაწერი და მათ შორის გარდაცვალების მოწმობა დაკარგულიყო. ამდენად, მისი სიკვდილის მიზეზის უამრავი ვერსია გამიმხილეს: ალკოჰოლოზმი, ნარკოტიკის გადამეტებული დოზა, თავის ტვინის შეშუპება, გულის დაავადება, ეპილეფსია, სიფილისი, ქოლერა, ცოფი. ისიც კი მითხრეს, რომ იგი მოკლეს და მკვლელობის რამოდენიმე ვერსიაც კი მომიყვეს.

ბევრი რომ არ გავაგრძელო ეს ადამიანი ედგარ ალან პო გახლდათ.

დღეს კი ამ სახელის გაგონებაზე, არავის ახსენდება ბურუსით მოცული მისი სიკვდილი. არც ჩვენთვის მიუღებელი ცხოვრების მისი წესი აინტერესებს ვინმეს, რომელიც გაღჟენთილი იყო ღვინის, ნარკოტიკებისა და აზარტული თამაშების სიყვარულის სუნით. არც ის, რომ 27 წლის ასაკში ცოლად შეირთო თავისი 13 წლის დეიდაშვილი. დავიწყებულია მისი უბედურებებიითა და ზოგჯერ ალბათ ბედნიერებითაც სავსე ცხოვრება და ასეც უნდა იყოს.

მაგრამ ყველას გვახსენდება მისი შემოქმედება, უფრო ზუსტად, მისი გოტიკური ფიქციებიდან  ჩვენთვის ყველაზე საყვარელი ნოველა, რომელიც შეიძლება ჩემთვის ერთია და შენთვის მეორე ჩვენი ხასიათიდან გამომდინარე.

კარგა ხანია მისი არაფერი წამიკითხავს. მას მაშინ უფრო ვკითხულობდი, როდესაც ტრასცენდენტალიზმით (პირველ ყოვლისა, კანტით) ვიყავი გატაცებული, მიუხედავად იმისა, რომ მისი შემოქმედება ითვლება ამ მიმართულების საწინააღმდეგო ლიტერატურულ რეაქციად.

სჯობს გავჩერდე და ამ საკითხში ღრმად არ შევიჭრა. მის პოეზიას მივუბრუნდები. საერთოდ, არ მიყვარს პროზაიკოსის (როგორი დიდიც არ უნდა იყოს) მიერ დაწერილი ლექსი, რადგანაც ვთვლი, რომ ნამდვილმა პოეტმა მხოლოდ პოეზიას უნდა მიუძღვნას თავი. პო გამონაკლისია, ყოველ შემთხვევაში ჩემთვის.

მისი “Alone” ჩემი უსაყვარლესი ლექსია. მართლაც, ყველა განსხვავებული ვართ და უნდა ვიყოთ კიდეც, საერთო უნდა გვქონდეს მოყვასისა და საქმის სიყვარული.

გიმაიო

ძველია, დრო და ადგილი არ მახსოვს